METHİYE GELENEĞİ
Krallara, zenginlere abartılı övgüler düzülmesi her dönemde görülen evrensel bir olgudur. Kökleri İslam öncesi Arap kültürüne uzanan “methiye” geleneği Müslümanlık tarihi boyunca varlığını sürdürmüştür. Örneğin şair Senaî (ö.1131) uzun yıllar Gazne sultanlarını öven methiyeler kaleme aldıysa da rivayete göre bir meczubun kendisi için “sultana yaranmak için şiirler yazıp saraya götürüyor, yağcılık yaparak kese kese altınlar alıyor” sözlerini duyduktan sonra yazdığı tüm methiyeleri yırtıp atmış, saraydaki görevlerinden de istifa etmiştir.,
ÖVGÜYÜ BIRAK, DERDİNİ SÖYLE
Hz. Peygamber, insanları överek “göğe çıkarma” yaklaşımını hiçbir zaman tasvip etmemiştir: Sahabeden birisi bir kabile heyetiyle birlikte Resulullah’ ı ziyarete gelir. Selam verip söze girdikten sonra onu, insanların kabile liderlerini övdüğü ifadelerle övmeye başlar: “Sen bizim velimizsin, sen bizim efendimizsin! Bizden daha güçlü, daha kudretlisin! Bizden daha faziletlisin. Sensin cömert, misafirperver olan!” Hz. Peygamber, bu hitap biçiminden hiç hoşlanmadığını yüz ifadesiyle belli ederek ona şöyle cevap verir: “Söyleyeceğinizi söyleyin... Şeytan sizi kendi vekili yapmasın”.
*Bu cevapta, abartılı övgülerin insanı kibre sevk edeceği iması aşikardır. Malum... Kuran’da anlatıldığı şekliyle şeytanın insan karşısında eğilmeyi reddetmesi, kibrin, büyüklenmenin ilk örneğidir. Hz. Peygamber, başka hadislerinde de aşırı övgünün insanların manevi mahvına neden olabileceğine işaret etmiştir: “Birbirinizi [aşırı şekilde] övmekten sakının. Çünkü bu, [bir nevi] öldürmektir.”
ÖLÇÜ MESELESİ
Öte yandan Resulullah’ ın iyi davranışlarına tanık olduğu kişileri güzellikle anıp başkalarının duyacağı şekilde takdir ettiği bilinir. Ayrıca zarif bir dille yazılmış şiirleri de memnuniyetle karşılamıştır. Dolayısıyla kınanan davranış, insanlar hakkında olumlu konuşmak değil, çıkar gözetip “dalkavukluk–yağcılık” ölçüsüne varan veya daha da fenası, insanları ilahlaştıran abartılı övgülerdir. Nitekim Kuran’ın ilk suresi olan Fatiha, ilahi övgünün (hamd) yalnızca Allah’a yöneltilmesi gereğini vurgular: “Hamd, alemlerin Rabbi Allah’a mahsustur.”
NABZA GÖRE ŞERBET Mİ
Elbette insanların birbirlerine abartılı övgülerini eleştirmek kolay. İyisi mi biz başkalarını bırakıp kendimize bakalım. İşimizin olduğu yüksek mevkideki bir kişiye tavrımız, sokaktaki insana tavrımızdan farklı mı? Acaba patrona da işe yeni başlamış mezuna da aynı hürmetle mi yaklaşıyoruz? Çıkarımız olan kişilerin şakalarına, kendimizden “aşağı (!)” sandığımız kişilerin şakalarından fazla mı gülüyoruz? Bunlar ince ve zor sorular. Umalım ki hepimiz, gönül rahatlığıyla “Ben parasına, mevkiine göre insanlar arasında ayrım gözetmem” diyenlerden oluruz.
11 Nisan 2022 Hürriyet Gazetesi
Naci Cem Öncel
 |
| the Year |
İbrahim Birol, http://ibrahimbirol.blogspot.com.tr/ - 11 Nisan 2022 Antalya-Türkiye
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder