Merhaba Gönül Dostlarım,
Cumhuriyetimizin 96. yıl dönümünü kutlamaya hazırlandığımız bu günlerde Cumhuriyetin anlam
ve önemini anlatan aşağıdaki yazımızı, her Türk vatandaşının okumasını, anlamasını, öğrenmesini gelecek nesillere aktarmasını, genç nesillerimizin Atatürk ve Cumhuriyet ilkelerine sahip çıkmasını önemle vurguluyorum.
CUMHURİYETİN İLANI
24 Temmuz 1923’te Lozan Antlaşması imzalanmış, yeni Türk Devleti’ nin bağımsızlığı kabul
edilmişti. İkinci dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’ nin toplanmasından 2 ay sonra 13 Ekim 1923’de
Ankara Türkiye Devleti’ nin Hükümet Merkezi oldu.
Artık, mevcut rejimin isminin de bütün açıklığı ile konulması, yeni devletin başkanının seçilmesi
gerekiyordu. O güne kadar Devlet Başkanlığı görevi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı olarak
Atatürk tarafından yürütülmüştü. Diğer taraftan bazı yabancı ülkeler de Lozan Antlaşması’ nı
onay için Türkiye’deki yeni devlet rejiminin daha açık şekilde belirlenmesini istiyorlardı. Bu
sıralarda,27 Ekim 1923’te İcra Vekilleri Heyeti’ nin istifası ve Meclis’in güvenini kazanacak
bir kabine listesinin oluşturulamaması da bu soruna ivedi bir çözüm gerektirdi. İşte, iç ve dış
şartların doğurduğu bu gelişmeler sonucu 29 Ekim 1923 akşamı cumhuriyet ilân edildi. Bu suretle
yeni devletin yönetim biçimi bütün açıklığı ile ismini almış oluyordu.
Cumhuriyetin ilânı ile "Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir" kuralı, artık devlet yönetiminde, en
belirgin şekliyle yerini alıyor; demokrasiye giden yol daha aydınlık olarak çiziliyordu.
edilmişti. İkinci dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’ nin toplanmasından 2 ay sonra 13 Ekim 1923’de
Ankara Türkiye Devleti’ nin Hükümet Merkezi oldu.
Artık, mevcut rejimin isminin de bütün açıklığı ile konulması, yeni devletin başkanının seçilmesi
gerekiyordu. O güne kadar Devlet Başkanlığı görevi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı olarak
Atatürk tarafından yürütülmüştü. Diğer taraftan bazı yabancı ülkeler de Lozan Antlaşması’ nı
onay için Türkiye’deki yeni devlet rejiminin daha açık şekilde belirlenmesini istiyorlardı. Bu
sıralarda,27 Ekim 1923’te İcra Vekilleri Heyeti’ nin istifası ve Meclis’in güvenini kazanacak
bir kabine listesinin oluşturulamaması da bu soruna ivedi bir çözüm gerektirdi. İşte, iç ve dış
şartların doğurduğu bu gelişmeler sonucu 29 Ekim 1923 akşamı cumhuriyet ilân edildi. Bu suretle
yeni devletin yönetim biçimi bütün açıklığı ile ismini almış oluyordu.
Cumhuriyetin ilânı ile "Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir" kuralı, artık devlet yönetiminde, en
belirgin şekliyle yerini alıyor; demokrasiye giden yol daha aydınlık olarak çiziliyordu.
CUMHURİYET YÖNETİMİ
29 Ekim 1923’de Cumhuriyet’in ilâm ve Cumhurbaşkanı seçilmesi üzerine Meclis’ te yaptığı
konuşmadan:
Son yıllarda milletimizin fiilen gösterdiği yetenek ve kavrayış, kendi hakkında kötü fikir
besleyenlerin ne kadar dalgın ve ne kadar incelemeden uzak, görünüşe düşkün insanlar olduğunu
pek güzel kanıtladı. Milletimiz, sahip olduğu özelliklerini ve değerini, hükümetinin yeni ismiyle,
uygarlık dünyasına daha çok kolaylıkla göstermeyi başaracaktır. Türkiye Cumhuriyeti, dünyada
işgal ettiği yere lâyık olduğunu eserleriyle kanıtlayacaktır.
konuşmadan:
Son yıllarda milletimizin fiilen gösterdiği yetenek ve kavrayış, kendi hakkında kötü fikir
besleyenlerin ne kadar dalgın ve ne kadar incelemeden uzak, görünüşe düşkün insanlar olduğunu
pek güzel kanıtladı. Milletimiz, sahip olduğu özelliklerini ve değerini, hükümetinin yeni ismiyle,
uygarlık dünyasına daha çok kolaylıkla göstermeyi başaracaktır. Türkiye Cumhuriyeti, dünyada
işgal ettiği yere lâyık olduğunu eserleriyle kanıtlayacaktır.
Daima saygıdeğer arkadaşlarımın ellerine çok samimi ve sıkı bir şekilde yapışarak, onların
kişiliklerinden kendimi bir an bile ayrı görmeyerek çalışacağım. Milletin sevgisini daima
dayanak noktası sayarak hep beraber ileriye gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti mutlu, başarılı
ve galip olacaktır.
29 Ekim 1923 (Nutuk 11, s. 814-815)
kişiliklerinden kendimi bir an bile ayrı görmeyerek çalışacağım. Milletin sevgisini daima
dayanak noktası sayarak hep beraber ileriye gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti mutlu, başarılı
ve galip olacaktır.
29 Ekim 1923 (Nutuk 11, s. 814-815)
Bir akşam sofrada, Kılıç Ali tarafından kaydedilen bir sözü:
– Cumhuriyetçilik ve toplumsal devrim, lâiklik ve yenilikseverlik Türk’ün öz malı ve özelliği
haline geldiğini görmek, benim için büyük bir mutluluk olacaktır. Onun meydana gelişi çok
yaklaşmıştır.O günden sonra uygarlık ve devrim yolunun kararlı yolcuları arasında, elbette görüş
ve düşünüş farkları, önlem ayrılıkları doğal olarak ortaya çıkar. Bu ayrılıklarında millet için,
memleket için, devlet için daima hayır ve rahmet doğacak.
(Kılıç Ali, Atatürk ve Cumhuriyet, Milliyet gazetesi, 2.11.1970)
Bu millet, bu memleket, yeni rejimi üzerinde dünyanın en beğenilen bir varlığı olacaktır.
Ben bunu kendi gözlerimle görmeden ölmeyeceğim.
1929 (İkdam gazetesi, 11.8.1929)
haline geldiğini görmek, benim için büyük bir mutluluk olacaktır. Onun meydana gelişi çok
yaklaşmıştır.O günden sonra uygarlık ve devrim yolunun kararlı yolcuları arasında, elbette görüş
ve düşünüş farkları, önlem ayrılıkları doğal olarak ortaya çıkar. Bu ayrılıklarında millet için,
memleket için, devlet için daima hayır ve rahmet doğacak.
(Kılıç Ali, Atatürk ve Cumhuriyet, Milliyet gazetesi, 2.11.1970)
Bu millet, bu memleket, yeni rejimi üzerinde dünyanın en beğenilen bir varlığı olacaktır.
Ben bunu kendi gözlerimle görmeden ölmeyeceğim.
1929 (İkdam gazetesi, 11.8.1929)
Türkiye Cumhuriyeti sonsuza dek yaşayacaktır
1926 İzmir suikast girişiminden sonra milletin binlerce telgrafla bu iğrenç girişimi lanetlemesi ve
üzüntülerini bildirmesi nedeniyle Anadolu Ajansı’na verdiği demeçten:
Temeli büyük Türk milletinin ve onun kahraman evlatlarından oluşan büyük ordumuzun vicdanında,
akıl ve bilincinde kurulmuş olan cumhuriyetimizin ve milletin ruhundan doğmuş ilkelerimizin,
bir vücudun ortadan kaldırılması ile bozulabileceği fikrinde bulunanlar,
çok zayıf beyinli bahtsızlardır. Bu gibi bahtsızların, cumhuriyetin adalet ve kudret pençesinde
lâyık oldukları davranışla karşılaşmaktan başka talihleri olamaz. Benim değersiz vücudum,
bir gün elbet toprak olacaktır; fakat, Türkiye Cumhuriyeti sonsuza dek yaşayacaktır. Ve Türk
milleti güvenlik ve mutluluğunun kefili olan ilkelerle, uygarlık yolunda, duraksamadan yürümeye
devam edecektir.
1926 (Atatürk’ün S.D. m, s. 80)
üzüntülerini bildirmesi nedeniyle Anadolu Ajansı’na verdiği demeçten:
Temeli büyük Türk milletinin ve onun kahraman evlatlarından oluşan büyük ordumuzun vicdanında,
akıl ve bilincinde kurulmuş olan cumhuriyetimizin ve milletin ruhundan doğmuş ilkelerimizin,
bir vücudun ortadan kaldırılması ile bozulabileceği fikrinde bulunanlar,
çok zayıf beyinli bahtsızlardır. Bu gibi bahtsızların, cumhuriyetin adalet ve kudret pençesinde
lâyık oldukları davranışla karşılaşmaktan başka talihleri olamaz. Benim değersiz vücudum,
bir gün elbet toprak olacaktır; fakat, Türkiye Cumhuriyeti sonsuza dek yaşayacaktır. Ve Türk
milleti güvenlik ve mutluluğunun kefili olan ilkelerle, uygarlık yolunda, duraksamadan yürümeye
devam edecektir.
1926 (Atatürk’ün S.D. m, s. 80)
Efendiler! Size şunu söyleyeyim ki, devrimci Türkiye Cumhuriyeti’ni benim kişiliğimde
var zannedenler çok aldanıyorlar. Türkiye Cumhuriyeti, her anlamı ile, büyük Türk milletinin öz
ve aziz malıdır. Değerli evlatlarının elinde daima yükselecek, sonsuza dek yaşayacaktır.
(Hasan Rıza Soyak, Fotoğraflarla Atatürk ve Atatürk’ün Hususiyetleri, 1965)
Kaynak :
Kaynak :
T.C. ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU
Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı
Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı
https://youtu.be/KfROdedcGxE
https://youtu.be/TWpdvL_pn9QGünün Sözü : "Türkiye Cumhuriyeti, her anlamı ile, büyük Türk milletinin öz
ve aziz malıdır. Değerli evlatlarının elinde daima yükselecek, sonsuza dek yaşayacaktır."
Mustafa Kemal Atatürk
Mustafa Kemal Atatürk
27 Ekim 2019, Antalya-Turkey
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder