Gerçek Dostlar(1): PAZAR SOHBETLERİ (7)

Sosyal Yaşam

Merhaba Gönül Dostlarım,

Bugünkü ' Pazar Sohbetleri' yazı dizimizin konusu, yaşlılar arasında yapılan bilimsel araştırmalar sonucu yaşlılık dönemindeki insanlarda yaşam kalitesi ve bu dönemde kişilerdeki bazı değişikliklerin neler olduğu hususunda bazı bilgileri sizlerle paylaşmak istiyorum.

İyi bir tatil günü geçirmeniz dileklerimle,

~ İbrahim Birol ~

****

Yaşam Doyumu :

Araştırma, yaşlılarda yaşam doyumunu etkileyen bazı faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Araştırma, Kastamonu Aile ve Sosyal Politikalar Genel Müdürlüğü’nden yazılı izin alınarak, 1 Kasım 2013’de Kastamonu Huzurevinde kalan yaşlılarla görüşülerek araştırmacılar tarafından toplanmıştır. Araştırmanın evrenini Kastamonu İli Merkez Huzurevinde kalan 100 yaşlı birey, örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 50 yaşlı birey oluşturmuştur. Araştırma kapsamına 65 yaş üstü bireyler alınmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan yaşlılar için tanımlayıcı bilgi formu, Yaşam Doyumu Ölçeği kullanarak toplanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 21.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (Sayı, Yüzde, Ortalama, Standart sapma), Mann-Whitney U testi, KruskalWallis testi kullanılmıştır. Koroner arter hastalığına sahip olma, kadın olma, eğitim düzeyinin düşük olması, sıkıntılı zamanlarda yalnız kalmayı tercih eden, çocuk sayısı iki olan yaşlıların yaşam doyumu düşük bulunmuş, ancak anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). Ancak genel anlamda araştırmaya katılan yaşlıların “yaşam doyumu” düzeyi orta (7,900±4,024) olarak saptanmıştır

Yaşlılık bilişsel, fiziksel alanda bir gerileme, üreticilik rolünün bırakılması, sosyal konumda değişme, kişilerarası desteğin zayıflaması, sağlığın kaybı gibi döneme özgü sorunlarıyla bir kayıplar dönemi olarak tanımlanabilir (Işık 1991). Kayıpların birbiri ile birleşmesi kişinin kendine olan saygısını azaltmakta ve yaşamdan yeterli doyum sağlanamamaktadır. Yaşlıların tüm boyutlarıyla gereksinimlerinin karşılanması yaşam kalitelerinin artması, yaşamdan zevk alıp üretken ve mutlu olması dolayısıyla yaşam doyumunun artması anlamındadır. Yaşam doyumu, bireyin ruh sağlığını etkileyen ve yaşamın her evresinde dolayısıyla yaşlılığa uyumu da belirleyen en önemli etmenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Neugarten yaşlılarda yaşam doyumunu belirlemek için 5 ölçüt kullanmaktadır.

Buna göre yaşam doyumu yüksek olan yaşlıların;

1. Günlük yaşamdaki etkinliklerden zevk alması,

2. Yaşamının bir anlam taşıması, yaşamıyla ilgili amaçlarının olması ve geçmiş yaşamının sorumluluğunu kabul etmesi,

3. Yaşamı boyunca öngördüğü amaçlara ulaştığı inancına sahip olması,

4. Olumlu bir "ben" imgesine sahip olması ve yaşlılığında zayıflıkları ne olursa olsun, kendini değerli bir varlık olarak kabul edebilmesi,

5. Yaşama karşı genelde iyimser bir tutum içinde olması beklenmektedir (Neugarten et al 1961). Ericson’ a göre yaşlanan birey yaşamını gözden geçirir ve önceki yıllarını başarılı ve yaşanmış olarak kabul ederse, hem yaşamdan aldığı doyum artar hem de geleceğe iyimserlikle bakar.

Hayatını harcanmış olarak düşünen yaşlılar ise umutsuzluğa düşerler, hayal kırıklığına uğrarlar, sürekli geçmişleriyle hesaplaşarak pişmanlık duygusu yaşayabilirler. Yaşlı bireylerin sürekli geçmişleriyle hesaplaşma ve yaşadıkları zamandan zevk alamama durumlarında ise yaşam doyumu düzeyleri de azalır. Düşük yaşam doyumu düzeyi puanı sosyal ilişkiler, zihinsel ve fiziksel sağlıktaki ciddi problemlerin göstergesi olarak kabul edilmektedir (Fred, 1984).

Alıntı : dergipark.org.tr

****

Yaşlılık dönemindeki değişiklikler:

60' ını aşıp 70'e yaklaşmakta olan arkadaşlarımdan birine kendinde ne gibi bir değişiklik hissettiğini sordum.
Bana hepinizle paylaşmak istediğim aşağıdaki çok ilginç satırları yolladı:

Ailemi, kariyerimi ve pozisyonumu sevdiğim yılların ardından, şimdi eski arkadaşlarımı sevmeye başladım.
Bir atlas olmadığımın farkına vardım. Dünyayı omuzlarımda taşımam gerekmiyor.
Meyve sebze satanlarla pazarlık yapmayı bıraktım. Sonuçta, bir kaç kuruş fazla ödememle cebimde bir delik açılmayacağını biliyorum ama o bir kaç kuruş, zavallı adamın kızının okul masraflarını ödemesine yardımcı olabilir.
Taksi şoförüne ödeme yaptığımda, para üstünü almıyorum. Ekstra para kazanmak yüzüne bir tebessüm kondurabilir. Ne de olsa benden çok daha fazla yoruluyor.
Yaşlılara "Bu hikayeyi anlatmıştınız." demeyi bir kenara bıraktım. Ne de olsa, bu hikâyeler hatıralarını canlandırmalarına ve geçmişi tekrar yaşamalarına yardım ediyor.
İnsanları hatalı olduklarında bile düzeltmemeyi öğrendim. Ne de olsa, herkesi mükemmel yapma sorumluluğu bana ait değil. Huzur mükemmeliyetten çok daha önemli.
Cömertçe ve bolca iltifat ediyorum. Ne de olsa, bu yalnızca karşımdakine değil, benim de ruh halime iyi geliyor.
Giysilerimdeki kırışıklığı ya da bir lekeyi dert etmemeyi öğrendim. Sonuç itibariyle, kişilik görünüşten daha çok öne çıkar.
Benden farklı kişilerle tartışmaktan kaçınıyorum. Ne de olsa, onlar iyi ilişkiler yürütmenin önemini bilmiyor olabilirler ama ben biliyorum.
Beni kirli oyunlarıyla saf dışı bırakmak isteyen biri olduğunda, sakinliğimi koruyorum. Sonuçta, ben ne kirliyim ne de kimseyle bir yarış halindeyim.
Duygularımdan utanmamayı öğreniyorum. Ne de olsa, beni insan kılan duygularım.
Bir ilişkiyi koparıp atmaktansa egomu bir kenara bırakmanın daha iyi olduğunu öğrendim. Sonuçta ego tek başıma olmama neden olacakken ilişkiler asla yalnız kalmamamı sağlar.
Her günü son günümmüş gibi yaşamayı öğrendim. Ne de olsa, öyle de olabilir.
Beni mutlu eden şeyleri yapmayı öğrendim, ne de olsa ben kendi mutluluğumdan mesulüm, başkasınınkinden değil...

Alıntı

Günün Sözü :"İnsanın başına gelebilecek en acıklı durumlardan biri, bir gün ansızın ağaran saçlarımız ve kırışıklıklarla dolmuş yüzümüzle kısır bir çalışma yaşamının sonuna geldiğimizi görüp, geçmiş yıllar boyunca tüm beceri ve yeteneklerimizin yalnızca çok küçük bir bölümünü kullanabildiğimizin farkına varmaktır." - V.W. Burrow

Gerçek Dostlar