İSTANBUL' UN TARİHİ MEKANLARI ( 2 ) Hagia Sophia

Merhaba Gönül Dostlarım,

' İstanbul' un Tarihi Mekanları'  tanıtımı ile ilgi yazı dizimizin bugünkü mekanı Ayasofya 
 ( Hagia Sophia) Müzesi.  İstanbul'da tarihî bir müzedir. 
Yılda yaklaşık 3,5 milyon kişinin ziyaret ettiği,sadece İstanbul’un değil,Türkiye’ nin en çok gezilen müzesi. Ayasofya İstanbul' da dır.

Çoğumuz merak etmişizdir belki veya tartışmışızdır Türkiye’de kaç Ayasofya var diye. Ve neden Ayasofya ismi yaygın kullanılmıştır.

Önce biraz bilgi kısmına girelim..Neden Aya sofya . Ayasofya ( Haghia Sophia ya da bazı kaynaklarda Sainte Sophie) kelimesindeki  “sofya” sözcüğü herhangi bir kimsenin adı olmayıp, Eski Yunancada “bilgelik” anlamındaki sophos sözcüğünden gelmektedir. Yani “aya sofya” adı “kutsal bilgelik” veya “ilahi bilgelik” anlamına gelmektedir.  Bu Ortodoksluk mezhebinde Tanrı' nın üç niteliğinden biri sayılır. Bu nedenle özellikle Bizans  (Doğu Roma) döneminde Anadolu’ nun değişik yerlerinde Ayasofya adı verilen kiliseler yapılmıştır.

Osmanlılar döneminde bunların çoğu camiye çevrilmiş, hatta camimi olsun müzemi olsun tartışması günümüze kadar sürmüştür ve sürmektedir. Bu nedenle bazı kiliseler bu tartışmalar arasında kaderine terkedilmiştir.

Ayasofya deyince tabii ki hepimizin aklına İstanbul’ daki mimari harikası Ayasofya Camii (müzesi) gelir.Bunun yanında çoğunlukla Trabzon Ayasofyası’ndan ve İznik Ayasofyası’ ndan bahsedilir. Çünkü bunlar aynı zamanda Hristiyanlık tarihinde de önemli yere sahiptirler.

Bugünkü Ayasofya aynı yerde fakat öncekilerinden farklı bir mimari anlayışla yapılmış olan üçüncü yapıdır. Bu yapı, İmparator Justinianos tarafından (527-565) dönemin iki önemli Mimarı olan Tralles'l i (Aydın) Anthemios ile Miletos'lu (Balat) İsidoros' a yaptırılmıştır. Yapım çalışmaları sırasında iki baş mimar ile birlikte 100 mimar ve her mimarın emrinde 100 işçi çalıştığı kaynaklarda geçmektedir. Yapımına 23 Şubat 532'de başlanmış, 5 yıl 10 ay gibi kısa bir sürede tamamlanarak büyük bir törenle, 27 Aralık 537' de ibadete açılmıştır. 916 yıl kilise olan yapı, 1453 Yılında Fatih Sultan Mehmed tarafından İstanbul'un fethiyle camiye çevrilerek, 482 yıl cami olarak kullanılmıştır. Atatürk'ün emri ve Bakanlar Kurulu' nun Kararı ile ise 1935 yılında Ayasofya müze olarak kapılarını ziyarete açmıştır.

Ayasofya`nın mimarisinin yanı sıra mozaikleri de büyük önem taşımaktadır. En eski mozaikler iç narteks ve yan neflerde altın yaldızlı geometrik ve bitkisel motifli olan mozaiklerdir. Figürlü mozaikler IX.-XII. yüzyıllarda yapılmıştır. Bunlar İmparator kapısı üzerinde, absiste, çıkış kapısı üzerinde ve üst kat galeride görülmektedir.

Ayasofya İstanbul`un fethi ile birlikte başlayan Türk döneminde çeşitli onarımlar görmüştür. Mihrap çevresi, Türk çini sanatı ve Türk yazı sanatının en güzel örneklerini içerir. Bunlardan kubbedeki ünlü Türk hattatı Kazasker Mustafa İzzet Efendi`nin Kuran`dan alınma bir suresi ile 7.50 m. çapındaki yuvarlak levhalar en ilgi çekici olanıdır.

 Bu levhalarda, Allah, Muhammed, Ömer, Osman, Ali, Hasan, Ebu Bekir, Hüseyin`in isimleri yazılıdır. Mihrabın yan duvarlarında ise Osmanlı padişahlarının yazıp buraya hediye ettiği levhalar vardır. Sultan II. Selim, Sultan III. Mehmet, Sultan III. Murat ve şehzadelerin türbeleri, Sultan I. Mahmut`un şadırvanı, sıbyan mektebi, imareti, kütüphanesi, Sultan Abdülmecid`in hünkar mahfeli, muvakkithanesi, Ayasofya`daki Türk çağı örnekleri olup türbeler, iç donanımı, çinileri ve mimarisiyle klasik Osmanlı türbe geleneğinin en güzel örneklerini oluşturmaktadır.

Bugün müze olarak kullanılan Ayasofya da restorasyon çalışmalar her daim devam etmektedir. Üst taraftaki galerideki eserler Mozaikler Galerisi olarak hizmete açılmıştır.  

Ayasofya Müzesi Açılış Saatleri: Pazartesi günü hariç her gün 09.30-17.00 saatleri arasında açıktır.
Adres: Sultanahmet Meydanı, İstanbul ; Tel: (0212) 522 09 89 - 522 17 50


Kaynak : Farklı yazılardan alıntılarla derlenmiştir.



https://youtu.be/GR0--ptTjL4                                            https://youtu.be/umuAl0Cmhsw 

                                                                      
                                                                                    
                   
Günün Sözü :     " Aylar yıllar geçti hala ağlarsın, Artık yaşlarını sil Ayasofya, O mahzun halinle yürek dağlarsın, Fethin sembolüsün bil Ayasofya…. Biliriz yaranı derindir derin, Bakarsın bizlere mahzun ve serin, Gönüllerde yine aynıdır yerin..."
Eşref Ziya - Şiirleri
 ün Sözü :     " Aylar yıllar geçti hala ağlarsın, Artık yaşlarını sil Ayasofya, O mahzun halinle yürek dağlarsın, Fethin sembolüsün bil Ayasofya…. Biliriz yaranı derindir derin, Bakarsın bizlere mahzun ve serin, Gönüllerde yine aynıdır yerin..."
Eşref Ziya - Şiirleri

İbrahim Birol,  http://ibrahimbirol.blogspot.com.tr/
11 Şubat 2018, Antalya