Merhaba Gönül Dostlarım,
Bugünkü yazımızda, Can Dündar'ın, ' Bir Devrim Hareketi ' adlı ' Atatürk' ün Anıları' n dan alınan bir yazısını sizlerle paylaşmak istiyorum.
Atatürk' ün isteğiyle librettosu ** ve müziği yazılan eser, Türkiye'ye resmi bir ziyaret yapacak olan İran şahı onuruna ilk defa 1934 yılında sahnelenmiş ilk Türk Operasıdır.
Özsoy operası olarak bilinen eşsiz eserin yaratıcılarını aşağıdaki yazımda sizlere tanıtmaya çalışacağım. İran Şahının Türkiye ziyareti esnasında, Ulu Önderimiz Atatürk ile konuşmalarının
Videosuna aşağıdaki Linkten ulaşa bilirsiniz.
Özsoy Operası
Ahmet Adnan Saygun tarafından yazılan opera
Özsoy Operası Ahmed Adnan Saygun’ un bestelediği ve Firdevsî' nin Şehname' sinden uyarlanan Türkçe olan librettosunu** Münir Hayri Egeli’ nin yazdığı 1 perdelik 12 tablodan oluşan Türkiye Cumhuriyeti tarihinin sahnelenen ilk operasıdır. Vikipedi
Önce Kendinizi Sevin sonra da Sevdiklerinizin ve sahip olduklarınızın değerini bilin ki, Mutluluğunuz daim olsun... En iyi dileklerimle. Esen kalın...
Unutmayın ki, sizin beğenmediğiniz yaşantınız, bir başkasının hayali olabilir...
'Bir devrim hareketi'
1934 yılı, haziran ayı...Ankara, önemli bir konuğu ağırlamaya hazırlanıyor.
Ada İran Şahı Rıza Pehlevi gelecek ve Atatürk devrimlerini inceleyecek. Atatürk, yakın arkadaşlarını Çankaya Köşkü'nde topluyor.
"Şah için nasıl bir program yapalım?" diye soruyor.
Kimi Orman Çiftliği'ne götürmeyi öneriyor, kimi "Merinos'u gezdirelim" diyor.
Beğenmiyor önerileri Atatürk: "Bütün bunlar İran'da da var. Onlarda olmayan bir şey yapmalı, farkımızı ortaya koymalıyız "
Aklında bir şey olduğu belli... Sofradakiler merakla bekleşirken kararını açıklıyor: "Opera yapacağız!"
İşte ilk Türk operası Özsoy'un doğuş sahnesi bu...Atatürk operanın konusunu da kendisi belirliyor. İranlıların Şeyhnamesi' nden esinlenmiş bir destan planlıyor:
Öykü, Hakan Feridun'un ikiz oğulları Tur ile İraç üzerine kurulu...İkizler doğduğunda şeytanın gazabı onları birbirinden ayırıyor. Ayrı yollara gidip birbirlerinden uzaklaşıyorlar.
Ama yüzyıllar sonra buluşup kardeş olduklarını anlıyorlar. Tıpkı "ayrı yollara giden ikizler" Türkiye ve İran gibi...
Bunu yazması için Münir Hayri Egeli' ye veriyorlar. **Librettoyu Egeli yazıyor. Sonra besteci arayışına girişiliyor.
Adnan Saygun akıllarına geliyor. Saygun, devlet bursuyla gönderildiği Paris'ten yeni dönmüş. Musiki Muallim Mektebi'nde hocalık yapıyor. Henüz 27 yaşında...Librettoyu okutuyorlar kendisine..."Şah geliyor. Bundan bir opera yapacaksın" diyorlar. Seviniyor Saygun... Daha önce hiç operası yok Türkiye'nin...
Soruyor:"Solist var mı?""Yok!""Koro var mı?""Yok.""Orkestra var mı?""Yok.""Ne kadar vaktimiz var?"" Bir ay!"
Mucizevi bir öyküdür bu...
1 ayda, 27 yaşındaki o adam, hem de Riyaseti Cumhur Orkestrası şefinin engelleme çabalarına rağmen solistleri bulur, orkestrayı, koroyu kurar, eseri besteler ve Türkiye'nin ilk opera eserini yaratır.
O uykusuz geceler için sonradan şöyle yazacaktır:
"Ah bu çalışma!.. Zaman kısa, imkânlar son derece sınırlı. (..) Ama içimiz coşkun. Yalnız benim değil, bütün görev almış arkadaşlarımın içi şevkle kaynıyor."
"Acaba o atılım üstüne atılım yıllarında, içimizde duyduğumuz dinmek bilmez heyecanı, sönmek bilmez ateşi şimdiki kuşaklar nasıl duyuyorlardır".
Atatürk, gelişmeleri uzaktan takip eder. Bir ara Sovyet sefiri Karahan'a
"Sen anlarsın, git bir bak" deyip provalara yollar. İyi haber alınca kendisi de gidip izler bir provayı...
Ve Özsoy, 19 Haziran 1934 gecesi, iki devlet adamının huzurunda sahnelenir. Atatürk, bu mucizenin yaratıcılarını gece Çankaya Köşkü'nde ağırlar, kutlar ve engellemeye çalışanlara der ki:
"Bu, bir devrim hareketidir!"
Bu akşam "o devrim hareketi", şerefine bir toplantı var, Beşiktaş Resim Heykel Müzesi'nde...
"Semiha Berksoy Opera Vakfı", Özsoy'da oynayan ilk kadın opera sanatçımız Semiha Berksoy'un dostları ve sevenlerini bir araya getirip hem Berksoy'u hem Özsoy'u yâd edecek.
7 Eylül'de ise Adnan Saygun' un 100. doğum yıldönümü kutlanacak. Saygun'u ya da Özsoy'u anımsayan kaç kişi var bugün?
Ya da daha zor soru: "O devrim yıllarının dinmek bilmez heyecanını, sönmek bilmez ateşini" şimdikiler nasıl duyuyorlar?
Alıntı : Can Dündar 00:01 | 19 Haziran 2007, milliyet.com.tr
https://youtu.be/JPDSWe2R9dU https://youtu.be/gX_L9WV1IoY
Günün Sözü :
—“Hepiniz millet vekili olabilirsiniz, Bakan olabilirsiniz; hatta Cumhurbaşkanı olabilirsiniz, fakat sanatkar olamazsınız.” Mustafa Kemal Atatürk
İbrahim Birol, http://ibrahimbirol.blogspot.com.tr/
3 Ekim 2017, Antalya
"Şah için nasıl bir program yapalım?" diye soruyor.
Kimi Orman Çiftliği'ne götürmeyi öneriyor, kimi "Merinos'u gezdirelim" diyor.
Beğenmiyor önerileri Atatürk: "Bütün bunlar İran'da da var. Onlarda olmayan bir şey yapmalı, farkımızı ortaya koymalıyız "
Aklında bir şey olduğu belli... Sofradakiler merakla bekleşirken kararını açıklıyor: "Opera yapacağız!"
İşte ilk Türk operası Özsoy'un doğuş sahnesi bu...Atatürk operanın konusunu da kendisi belirliyor. İranlıların Şeyhnamesi' nden esinlenmiş bir destan planlıyor:
Öykü, Hakan Feridun'un ikiz oğulları Tur ile İraç üzerine kurulu...İkizler doğduğunda şeytanın gazabı onları birbirinden ayırıyor. Ayrı yollara gidip birbirlerinden uzaklaşıyorlar.
Ama yüzyıllar sonra buluşup kardeş olduklarını anlıyorlar. Tıpkı "ayrı yollara giden ikizler" Türkiye ve İran gibi...
Bunu yazması için Münir Hayri Egeli' ye veriyorlar. **Librettoyu Egeli yazıyor. Sonra besteci arayışına girişiliyor.
Adnan Saygun akıllarına geliyor. Saygun, devlet bursuyla gönderildiği Paris'ten yeni dönmüş. Musiki Muallim Mektebi'nde hocalık yapıyor. Henüz 27 yaşında...Librettoyu okutuyorlar kendisine..."Şah geliyor. Bundan bir opera yapacaksın" diyorlar. Seviniyor Saygun... Daha önce hiç operası yok Türkiye'nin...
Soruyor:"Solist var mı?""Yok!""Koro var mı?""Yok.""Orkestra var mı?""Yok.""Ne kadar vaktimiz var?"" Bir ay!"
Mucizevi bir öyküdür bu...
1 ayda, 27 yaşındaki o adam, hem de Riyaseti Cumhur Orkestrası şefinin engelleme çabalarına rağmen solistleri bulur, orkestrayı, koroyu kurar, eseri besteler ve Türkiye'nin ilk opera eserini yaratır.
"Ah bu çalışma!.. Zaman kısa, imkânlar son derece sınırlı. (..) Ama içimiz coşkun. Yalnız benim değil, bütün görev almış arkadaşlarımın içi şevkle kaynıyor."
"Acaba o atılım üstüne atılım yıllarında, içimizde duyduğumuz dinmek bilmez heyecanı, sönmek bilmez ateşi şimdiki kuşaklar nasıl duyuyorlardır".
Atatürk, gelişmeleri uzaktan takip eder. Bir ara Sovyet sefiri Karahan'a
"Sen anlarsın, git bir bak" deyip provalara yollar. İyi haber alınca kendisi de gidip izler bir provayı...
Ve Özsoy, 19 Haziran 1934 gecesi, iki devlet adamının huzurunda sahnelenir. Atatürk, bu mucizenin yaratıcılarını gece Çankaya Köşkü'nde ağırlar, kutlar ve engellemeye çalışanlara der ki:
"Bu, bir devrim hareketidir!"
Bu akşam "o devrim hareketi", şerefine bir toplantı var, Beşiktaş Resim Heykel Müzesi'nde...
"Semiha Berksoy Opera Vakfı", Özsoy'da oynayan ilk kadın opera sanatçımız Semiha Berksoy'un dostları ve sevenlerini bir araya getirip hem Berksoy'u hem Özsoy'u yâd edecek.
7 Eylül'de ise Adnan Saygun' un 100. doğum yıldönümü kutlanacak. Saygun'u ya da Özsoy'u anımsayan kaç kişi var bugün?
Ya da daha zor soru: "O devrim yıllarının dinmek bilmez heyecanını, sönmek bilmez ateşini" şimdikiler nasıl duyuyorlar?
Alıntı : Can Dündar 00:01 | 19 Haziran 2007, milliyet.com.tr
** Libretto :
bir operanın sözleri ve bu sözlerin bulunduğu kitap.
https://youtu.be/JPDSWe2R9dU https://youtu.be/gX_L9WV1IoY
Günün Sözü :
—“Hepiniz millet vekili olabilirsiniz, Bakan olabilirsiniz; hatta Cumhurbaşkanı olabilirsiniz, fakat sanatkar olamazsınız.” Mustafa Kemal Atatürk
İbrahim Birol, http://ibrahimbirol.blogspot.com.tr/
3 Ekim 2017, Antalya
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder